To Εργαστήριο

Το Εργαστήριο Νευροεπιστημών της Συμπεριφοράς είναι θεσμοθετημένο με ΦΕΚ από το 2004 και υπάγεται στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ιδρύθηκε από τον Αν. Καθηγητή του Τμήματος Ψυχολογίας Ανδρέα Καστελλάκη, που υπήρξε και Διευθυντής του μέχρι τον Αύγουστο 2024. Βρίσκεται στις κτιριακές εγκαταστάσεις της πανεπιστημιούπολης Γάλλου, στο κτιριακό συγκρότημα Δ6 σε χώρο έκτασης περίπου 130 m2. Η ομάδα μας έχει εκτεταμένη εμπειρία σε συμπεριφορικές και φαρμακολογικές μελέτες σε ζωικά μοντέλα. Είναι η μόνη ερευνητική ομάδα που χρησιμοποιεί το συμπεριφορικό πρότυπο του ενδοκρανιακού αυτοερεθισμού σε επίμυες (intracranial self-stimulation, ICSS). Το Εργαστήριο καλύπτει τις εκπαιδευτικές και ερευνητικές ανάγκες του Τμήματος Ψυχολογίας στο πεδίο της Βιοψυχολογίας/Νευροεπιστημών της Συμπεριφοράς. Επιπλέον, εκπαιδεύει προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές από τα Τμήματα Ψυχολογίας, Βιολογίας/Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών και Ιατρικής, ενώ δέχεται επίσης φοιτητές από το εξωτερικό για εκπαίδευση και έρευνα.

Διευθυντής: Γιώργος Παναγής, Καθηγητής Βιοψυχολογίας

ΔΕΠ

Ανδρέας Καστελλάκης, Αν. Καθηγητής
Γεώργιος Παναγής, Καθηγητής
Ανδρονίκη Ραυτογιάννη, Επ. Καθηγήτρια

Υποψήφιοι Διδάκτορες

Ελεάνα Σολακίδου (Σε εξέλιξη, σε συνεργασία με την Ιατρική Σχολή του Παν/μίου Κρήτης)

Διδάκτορες

Στυλιανή Βλάχου (2006): «Ο ρόλος του ενδογενούς συστήματος των κανναβινοειδών στη συμπεριφορά και στους μηχανισμούς ανταμοιβής: Πειραματική μελέτη σε επίμυες»

Μαρία Μαυρικάκη (2011): «Ανάπτυξη ενός μοντέλου για τη μελέτη της διπολικής διαταραχής και της δράσης των σταθεροποιητικών της διάθεσης στον επίμυ»

Βασιλεία-Χρυσοβαλάντη Κατσιδώνη (2023): «Αλληλεπιδράσεις της σωματικής άσκησης με τα νευρωνικά συστήματα ανταμοιβής: Πειραματική μελέτη σε επίμυες»

Εκπονήσαντες Διπλωματικές Εργασίες

Μαυρικάκη Μαρία (2010)
Κατσιδώνη Βασιλεία (2012)
Νικολάου Κατερίνα (2016)
Πιτσιλής Γεώργιος (2018)

Εκπονήσαντες Πτυχιακές Εργασίες

Σταματοπούλου Φυγαλεία (2004)
Μαυρικάκη Μαρία (2007)
Φώκος Στέφανος (2008)
Κατσιδώνη Βασιλεία (2011)
Πιτσιλής Γεώργιος (2014)
Σπυριδάκος Δημήτριος (2014)
Δρούλου Ελισάβετ (2016)
Παπαδακάκης Αντώνιος (2018)
Μάλλιου Δήμητρα (2020)
Σπανού Καλλιόπη (2021)
Καμπιτάκη Κλεάνθη (2023)
Άγγελος Κωνσταντινίδης (2024)
Γκουζιώνη Μαρία (2024)

Συνεργάτες

Αντωνίου Κατερίνα, Εργαστήριο Φαρμακολογίας, Τμήμα Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Διατελέσαντες Συνεργάτες

Σπυράκη Χριστίνα, Εργαστήριο Φαρμακολογίας, Τμήμα Ιατρικής, ΕΚΠΑ
Θερμού Κυριακή, Εργαστήριο Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Σιδηροπούλου Κυριακή, Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Γιομπρές Παναγιώτης, Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών
Σαγνού Μαρίνα, Εργαστήριο Δομικών Μελετών Βιομορίων και Φαρμάκων με NMR, Ινστιτούτο Βιοεπιστημών και Εφαρμογών, ΕΚΕΦΕ “Δημόκριτος”
Νομικός Γεώργιος, Clinical Science, Takeda Development Center Americas, Inc., Deerfield, Illinois, USA
Per Svenningsson, Department of Clinical Neuroscience, Karolinska Institutet, Stockholm, Sweden

Έρευνα

Οι ερευνητικές δραστηριότητες του Εργαστηρίου Νευροεπιστημών της Συμπεριφοράς του Τμήματος Ψυχολογίας, Πανεπιστημίου Κρήτης αφορούν σε μεταφραστικές μελέτες και ειδικότερα μοντελοποίηση διαταραχών ΚΝΣ, όπως η διπολική διαταραχή και η χρήση/κατάχρηση ουσιών. Πιο συγκεκριμένα, η ερευνητική μας ομάδα στοχεύει στην αποτύπωση βιοφαινοτύπων, συμπεριφορικών χαρακτηριστικών και νευροβιολογικών παραμέτρων στις παραπάνω καταστάσεις. Επιπλέον εστιάζει στον φαρμακολογικό έλεγχο ουσιών που λειτουργούν ανασταλτικά στους υπό εξέταση βιοφαινότυπους αποδίδοντας στρατηγικές ανάπτυξης νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων.

Ειδικότερα η ερευνητική μας ομάδα έχει μακρόχρονη και εκτενή εμπειρία σε φαρμακολογικές μελέτες που αφορούν στη διερεύνηση του νευροβιολογικού υποστρώματος της ανταμοιβής στον εγκέφαλο και τις ενισχυτικές δράσεις εξαρτησιογόνων ουσιών. Η κύρια γραμμή έρευνας του Εργαστηρίου εστιάζει στο ρόλο του ενδογενούς συστήματος των κανναβινοειδών στη συμπεριφορά και στους μηχανισμούς ανταμοιβής, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο του ενδοκρανιακού αυτοερεθισμού, ενώ στο παρελθόν έχουμε πραγματοποιήσει φαρμακολογικές, νευροχημικές και ανοσοϊστοχημικές μελέτες με εξαρτησιογόνες ουσίες, όπως η μορφίνη, η κοκαΐνη και η νικοτίνη. Τα τελευταία χρόνια η έρευνα του Εργαστηρίου έχει εστιάσει στη διερεύνηση των ενισχυτικών ιδιοτήτων φυτοκανναβινοειδών και συνθετικών κανναβινοειδών αλλά και στον πιθανό ανασχετικό ρόλο των κανναβινοειδών σε ευφορικές/ενισχυτικές/ψυχοδιεγερτικές δράσεις φαρμάκων που προκαλούν εξάρτηση.  Επιπλέον, έχουμε αναπτύξει ένα προκλινικό μοντέλο για τη μελέτη ευφορικής μανίας, στο οποίο έχουμε ελέγξει την αποτελεσματικότητα ουσιών που δρουν ως σταθεροποιητικά της διάθεσης.

Επιλεγμένες Δημοσιεύσεις
  • Katsidoni, V., Tzatzarakis, M.N., Karzi, V., Thermos, K., Kastellakis, A., & Panagis, G. (2020). Differential effects of chronic voluntary wheel-running on morphine induced brain stimulation reward, motor activity and striatal dopaminergic activity. Behavioural Brain Research, 394, 112831, doi: 10.1016/j.bbr.2020.112831
  • Papadakakis A., Sidiropoulou K., & Panagis G. (2019). Music exposure attenuates anxiety- and depression-like behaviors and increases hippocampal spine density in male rats. Behavioural Brain Research, 372, 112023, doi: 10.1016/j.bbr.2019.112023
  • Pitsilis, G., Spyridakos, D., Nomikos, G.G., & Panagis, G. (2017). Adolescent female cannabinoid exposure alters the reward-facilitating effects of Δ9-tetrahydrocannabinol and d-amphetamine in the adult male offspring. Front. Pharmacol. 8:225. doi: 10.3389/fphar.2017.0022.
  • Fanarioti, E., Mavrikaki, M., Panagis, G., Mitsacos, A., Nomikos, G.G., & Giompres P. (2014). Behavioral and neurochemical changes in mesostriatal dopaminergic regions of the rat after chronic administration of the cannabinoid receptor agonist WIN55,212-2. International Journal of Neuropsychopharmacology, 18(6), pii: pyu097, 2014, doi:  10.1093/ijnp/pyu097
  • Katsidoni, V., Fotiadou, M., Pelecanou, M., Sagnou, M., & Panagis, G. (2014). Curcumin, demethoxycurcumin and bisdemethoxycurcumin differentially inhibit morphine’s rewarding effect in rats. Psychopharmacology, 231, 4467-4478, 2014,  doi:  10.1007/s00213-014-3603-5
  • Mavrikaki, M., Kastellakis A., Schintu N., Nomikos, G.G., Svenningsson P., & Panagis, G., (2014). Effects of lithium and aripiprazole on brain stimulation reward and neuroplasticity markers in the limbic forebrain. European Neuropsychopharmacology, 24(4), 630-638, 2014,  doi:  10.1016/j.euroneuro.2013.10.014
  • Katsidoni, V., Kastellakis A., & Panagis, G. (2013). Biphasic effects of Δ9-tetrahydrocannabinol on brain stimulation reward and motor activity. International Journal of Neuropsychopharmacology, 16, 2273-2284. doi: 10.1017/S1461145713000709
  • Katsidoni, V., Anagnostou, I., & Panagis, G. (2013).  Cannabidiol inhibits the reward-facilitating effect of morphine: involvement of 5-HT1A receptors in the dorsal raphe nucleus. Addiction Biology, 18, 286-296. doi: 10.1111/j.1369-1600.2012.00483.x
  • Katsidoni, V., Apazoglou, K., & Panagis, G. (2011). Role of serotonin 5-HT2A and 5-HT2C receptors on brain stimulation reward and the reward-facilitating effect of cocaine.  Psychopharmacology, 213, 337-354, doi:  10.1007/s00213-010-1887-7
  • Mavrikaki, M., Nomikos, G.G., & Panagis, G. (2010). Efficacy of the atypical antipsychotic aripiprazole in d-amphetamine-based preclinical models of mania. International Journal of Neuropsychopharmacology, 13, 541-548, doi:  10.1017/S1461145709991143
  • Fokos, S., & Panagis, G. (2010). Effects of Δ9-tetrahydrocannabinol on reward and anxiety in rats exposed to chronic unpredictable stress. Journal of Psychopharmacology, 24, 767-777, doi:  10.1177/0269881109104904
  • Santis S., Kastellakis A., Kotzamani D., Pitarokoili K., Kokona D., & Thermos K. (2009). Somatostatin increases rat locomotor activity by activating sst2 and sst4 receptors in the striatum and via glutamatergic involvement. Naunyn-Schmiedeberg’s Archives of Pharmacology 379 (2), 181-9. doi: 10.1007/s00210-008-0346-z
  • Vlachou, S., Nomikos, G.G., & Panagis, G. (2006). Effects of endocannabinoid neurotransmission modulators on brain stimulation reward. Psychopharmacology, 188, 293-305, 2006, doi:  10.1007/s00213-006-0506-0
  • Marazioti, A., Kastellakis, A., Antoniou, K., Papasava, D., & Thermos, K. (2005). Somatostatin Receptors in the Ventral Pallidum/Substantia Innominata Modulate Rat Locomotor Activity. Psychopharmacology 181 (2), 319-326. doi: 10.1007/s00213-005-2237-z
  • Vlachou, S., Nomikos, G.G., & Panagis, G. (2003). WIN 55,212-2 decreases the reinforcing actions of cocaine through CB1 cannabinoid receptor stimulation. Behavioural Brain Research. 141, 215-222, doi:  10.1016/s0166-4328(02)00370-4

Αναζητήστε τις δημοσιεύσεις μας στο PubMed
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/

Εγκαταστάσεις και Εξοπλισμός

Το Εργαστήριο Νευροεπιστημών της Συμπεριφοράς βρίσκεται στις κτιριακές εγκαταστάσεις της πανεπιστημιούπολης Γάλλου, στο κτιριακό συγκρότημα Δ6 σε χώρο έκτασης περίπου 130 m2. Περιλαμβάνει τέσσερις πειραματικούς χώρους και ειδικά διαμορφωμένο Κέντρο Ζωικών Προτύπων (αδειοδοτημένο από την Κτηνιατρική Υπηρεσία Κρήτης), το οποίο εξυπηρετεί τη στέγαση επιμύων σε ρυθμιζόμενες συνθήκες υγρασίας, θερμοκρασίας και φωτός μέσω εξειδικευμένου λογισμικού. Διαθέτει διάταξη για στερεοταξικό μικροχειρουργείο εγκεφάλου και σύγχρονες υποδομές για τη μελέτη των ενισχυόμενων συμπεριφορών (σύστημα ενδοκρανιακού αυτοερεθισμού), ενώ επιπλέον χρησιμοποιεί και άλλα συμπεριφορικά πρότυπα [αυτοματοποιημένα συστήματα καταγραφής συμπεριφοράς (κλωβοί κινητικότητας και κοινωνικής αλληλεπίδρασης, κατάλληλο εξοπλισμό για την αξιολόγηση της αγχώδους συμπεριφοράς (υπερυψωμένος σταυρωτός λαβύρινθος), του πόνου (θερμή πλάκα), της ανηδονίας (προτίμηση σακχαρόζης) και της μελέτης καταθλιπτικόμορφης συμπεριφοράς και αντικαταθλιπτικού δυναμικού (δοκιμασία εξαναγκασμένης κολύμβησης), καθώς και σύστημα βιντεοσκόπησης και συνοδευτικού λογισμικού (ANYMAZE) για την αντικειμενική ανάλυση σύνθετων συμπεριφορών).

Εκπαιδευτική Δραστηριότητα
Προπτυχιακό επίπεδο
  1. Βιολογικές Βάσεις Συμπεριφοράς Ι (Υ)
  2. Βιολογικές Βάσεις Συμπεριφοράς ΙΙ (Υ)
  3. Συγκριτική Ψυχολογία (Ε)
  4. Ψυχοφαρμακολογία του Εθισμού και των Εξαρτησιογονων Ουσιών (Ε)
  5. Βιοψυχολογία Ψυχικών Διαταραχών (Ε)
  6. Ορμόνες και Συμπεριφορά
  7. Στρες: Σχέσεις Νευρικού-Ενδοκρινικού-Ανοσοποιητικού Συστήματος (Σεμ)
  8. Ψυχοφαρμακολογία του Εθισμού (Σεμ)
  9. Πρώιμες Στρεσογόνες Εμπειρίες και Ψυχοπαθολογία (Σεμ)
  10. Βασικές Τεχνικές και Μέθοδοι Έρευνας του Εγκεφάλου και της Συμπεριφοράς (Εργ)
Μεταπτυχιακό επίπεδο

Α. ΠΜΣ Κλινικές Παρεμβάσεις στις Εξαρτήσεις

  1. Νευροβιολογία, Ψυχοφαρμακολογία και Αιτιοπαθογένεια της Εξάρτησης (Υ)

Β. ΔΠΜΣ Νευροεπιστήμες

  1. Συστημικές Νευροεπιστήμες (Υ)
  2. Αρχές και Μέθοδοι Μελέτης Νευρικού Συστήματος (Υ)
  3. Neural Basis of Behavior (E)
Αναφορές σε Εφημερίδες/Περιοδικά
  1. Τα κανναβινοειδή βοηθούν τους ασθενείς να έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής
  1. Η μουσική σαν φάρμακο για τη μητρική αποστέρηση
  1. Αναβολικά στεροειδή: Ο σκοτεινός κόσμος του ντόπινγκ
  1. Είναι όλα εγκεφαλική υπόθεση; (Σπείρα, Τεύχος 80, Ιούνιος 2015)
Διακρίσεις
  1. Βραβείο καλύτερης Διδακτορικής Διατριβής «Μαρία Νασιάκου» από την Ελληνική Ψυχολογική Εταιρεία στη Διδάκτορα του Εργαστηρίου Μαρία Μαυρικάκη.
  2. Βραβείο Εξαίρετης Πανεπιστημιακής Διδασκαλίας «Στέλιος Πηχωρίδης» για το Ακαδημαϊκό Έτος 2017-18 στο μέλος ΔΕΠ του Εργαστηρίου Γεώργιο Παναγή.
    Βίντεο τελετής απονομής βραβείου Πηχωρίδη
    Περιοδικό Τρίτων, Τεύχος 5, Καλοκαίρι 2022
  1. Βραβείο αναρτημένης εργασίας στο 17ο Ετήσιο Συνέδριο της Eλληνικής Eταιρείας για τις Nευροεπιστήμες το 2002: Vlachou, S., Nomikos, G., Kastellakis, A., & Panagis, G. (2002). “Unraveling the role of cannabinoids in brain stimulation reward”.
Γενικού Ενδιαφέροντος Επιστημονικές Εταιρείες
Γλωσσάρια – Λεξικά Νευροεπιστημονικών Όρων
Λεξικά Ψυχολογικών Όρων
Περιοδικά στο Internet